به روز رسانی تاریخ 1402/04/18
آشنایی با افزودنیهای پت برای تولید بطری با کیفیت
در مقاله پریفرم چیست با پریفرم پت (PET) و نحوه ی تولید آن آشنا شدیم، در اینجا قصد داریم به معرفی افزودنیهای پت بپردازیم.
تعریف افزودنیهای پت (PET)
کاربرد گستردهی افزودنیهای پلیمر در این صنعت (به ویژه رنگدانهها) و تاثیر آنها در کیفیت محصول بستهبندی و بطری، آشنایی مختصری را با انواع افزودنیها در این صنعت میطلبد.
در این قسمت به افزودنیهایی اشاره شدهاست که ممکن است در حین تولید پلیمر و یا در فرآیند تزریق و شکلگیری پریفرم با پلیمر PET برای دستیابی به ویژگیها و یا کاربردهای خاص مورد استفاده قرار گیرند.
ترکیب افزودنی و گرانول PET، در فرآیند شکلگیری پریفرم باید با حفظ حداکثر یکنواختی و ثبات در جهت ایجاد ترکیبی همگون با پلیمر همراه باشد تا علاوه بر حفظ ویژگیهای ظاهری و توزیع یکنواخت خواص افزودنی، باعث ثبات کیفی محصول در حین فرآیند گردد.
چگونه باید افزودنی پت مناسب را انتخاب کنیم؟
توصیه میشود برای انتخاب یک افزودنی مناسب به موارد زیر توجه کنید:
ü در صورتی که افزودنی پلیمر در بستهبندی مواد غذایی استفاده میشود، حتماً تائیدیههای بهداشتی لازم را برای استفاده محصول در تماس با مواد غذایی داشته باشد.
ü با انجام آزمایشات لازم از صحت دادههای فنی تأمینکننده و کارایی افزودنی مطمئن شوید.
ü افزودنی پت حداکثر عملکرد نسبت به هزینه و همچنین پایداری و ثبات کیفی لازم را داشته باشد.
ü برای ترکیب بهتر با پلیمر بهتر است افزودنی در پایهی پلیمر مورد نظر قرار گیرد. برای مثال از رنگدانه با پایه PET در تولید پریفرم رنگی استفاده شود.
انواع افزودنیهای پلیمری کدامند؟
افزودنی های پلاستیک براساس کاربرد و یا سایر ویژگیها در دستهبندیهای مختلف قرار میگیرند. در اینجا بدون وارد شدن به طبقهبندیهای معمول، به برخی از این افزودنیها اشارهشدهاست.
دستهای از این افزودنیها به منظور حفظ پلاستیک بستهبندی و یا به منظور حفظ محصول داخل آن در برابر تخریب و تجزیه محیطی در حضور نور، گرما و اکسیژن و یا سایر عوامل تهاجمی محیط به کار میروند و شامل پایدارکنندهها (Stabilizer) و یا جاذبهای (Absorber) نوری و گرمایی و عوامل ضداکسایش هستند. دستهی دیگری از این افزودنیها نیز برای بهبود و کنترل فرآیند به پلیمر اضافه میشوند (مانند کمک فرآیند، انواع روانکننده).
کاربردیترین افزودنیهای PET، آنهایی هستند که خواص جدیدی را به پلیمر میدهند که طیف وسیعی از افزودنیها را نیز دربرمیگیرد. از جمله میتوان به رنگدانهها، عوامل هستهزا، سدگرها [barriers](فرابنفش، گازها و ...) و ربایندهها (اکسیژن، استادئید و ...) اشاره کرد:
رنگدانهها
از این ترکیبات برای رنگ دادن به پلیمر استفاده می شود. معمولاً برای ترکیب و توزیع بهتر در پلیمر، این رنگدانهها توسط شرکتهای سازندهی مستربچ، با درصدهای کنترلشده در پایهی پلیمر مورد نظر وارد میشوند.
رنگدانهها علاوه بر خواص ظاهری، با توجه به پوشش و طیف رنگ و ضخامت فیلم (بطری) از ورود برخی از طول موجهای نور به داخل محصول ممانعت کرده و باعث محافظت نوری محصول نیز میشود. بنابراین در انتخاب رنگ مناسب به ماهیت موادی که قرار است داخل بطری بستهبندی شود، نیز باید توجه کرد.
سدگرهای فرابنفش
طبق یافتههای جدید، طعم، رنگ و مواد مغذی نسبت به رنگ در مقابل نور UV بیشتر آسیب میبینند. در عمل دیده شدهاست که ابتدا ویتامینها و سپس رنگ است که تحت تاثیر نور قرار میگیرند.
ویتامین و مواد مغذی به طور کلی به اثرات درجه حرارت، نور و اکسیژن حساس هستند. تغییر جزئی در ساختار مولکولی یک مادهی غذایی میتواند آن را از نظر بیولوژیکی بیاثر کند. بسیاری از ویتامینها هستند که به طور خاص در برابر نور فرابنفش آسیبپذیرند. از جمله: ویتامین A، B2 ریبوفلاوین، B6، B12 و اسید فولیک.
نور فرابنفش میتواند هر دو رنگهای طبیعی و مصنوعی در مواد غذایی و نوشیدنیها را کاهش دهد مانند رنگهایی که اغلب در میوهها، آبمیوهها، شامپو و مواد شویندهی ظروف یافت میشود. رنگهای گیاهی طبیعی مانند قرمز، زرد و نارنجی رنگدانه کاروتنوئید در (مرکبات، هویج و گوجهفرنگی) و آنتوسیانین آبی و قرمز موجود در انواع توتها، گیلاس و انگور ناپایدار به نور فرابنفش هستند. کارتنوئیدها مانند لوتئین و بتاکاروتن زمانی که در معرض نور فرابنفش قرار میگیرند، تمایل به از دست دادن رنگ دارند. رنگهایی که برای بهبود ظاهر نوشیدنی مانند نوشابه، آبمیوه و سایر نوشیدنیها استفاده میشود، میتواند توسط نور مرئی و فرابنفش محو شود. حضور ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان و یا فلزات به مقدار کم میتواند این روند را سرعت بخشد.
نور فرابنفش تسریعکنندهی اکسیداسیون اسیدهای چرب در تولید طعم و بوی ناخوشایند است (حتی در غلظتهای بسیار پایین مانند شیر کم چرب)
فناوری سدگری اشعه ماوراءبنفش به تنهایی و در صورت ترکیب با بعضی رنگدانهها (با حفظ ویژگی شفافیت در بستهبندی) برای طیف گستردهای از مواد غذایی محافظت مطلوبی محسوب میشود.
سدگرهای گاز
این نوع افزودنی که در طول عمر مفید محصولات، مانع از نفوذ اکسیژن به بطری و یا خروج دیاکسیدکربن از بطری میشود، باعث حفظ تازگی و افزایش زمان ماندگاری آنها میگردد که میتواند در بستهبندیهای آبمیوه، نوشیدنی های گازدار، ماءالشعیر و نوشیدنیهای حساس به اکسیژن استفاده شود.
رباینده استالدئید
مهاجرت استالدئید در ظروف PET، میتواند روی کیفیت محصولاتی نظیر آب معدنی تأثیر نامطلوبی داشتهباشد. این افزودنی میتواند یک راه حل قابل اعتماد برای کاهش و کنترل سطح استالدئید باشد.
سایر افزودنیها
عوامل هستهزا و ترکیبات نانو از جمله افزودنی هایی هستند که میتوانند برای افزایش کارایی(افزایش مقاومت حرارتی)، بطری نوشیدنیها یا مواد غذایی که به صورت داغ پر میشوند و یا نیاز به پاستوریزه کردن دارند، استفاده شوند.
تکنولوژیهای نوین در صنعت بستهبندی به سرعت در حال توسعه میباشند. فناوریهایی نظیر نانو ذرات، نانو کامپوزیتها، حسگرهای هوشمند و ... باعث افزایش قابلیتهای مطلوبی در بستهبندی شدهاند.
طولانیتر کردن عمر ماندگاری مواد غذایی، ایجاد خواصی نظیر سازگاری با محیط زیست (تخریب کنترل شده و یا تخریب سریعتر) مثالهایی از این خواص بهبود یافتهاند.